Kempens Spoorplatform: Elektrificatie Mol-Hamont biedt opportuniteiten, maar stationsomgevingen Herentals en Turnhout verdienen veel beter
Begin februari stapte een Kempense delegatie van burgemeesters, federale volksvertegenwoordigers en leden van het Streekplatform Kempen de trein op richting Brussel voor een overleg met de spoorwegmaatschappijen Infrabel en NMBS. Twee voor de Kempen prioritaire dossiers stonden vooraan op de agenda: de stationsomgeving Herentals en de dienstverlening in/naar het station Turnhout. Infrabel en NMBS gaven daarnaast ook een globaal overzicht van de investeringen die ze plannen in de Kempen in de periode 2018-2022. Voor enkele projecten is er stilaan licht aan het einde van de tunnel, al blijft er voor heel wat spoordossiers nog heel wat werk aan de winkel.
Nieuwe investeringen bieden heel wat opportuniteiten
Op de lijn 19 Mol-Hamont zullen concreet in september 2020, bij het ingaan van het volgend vervoersplan, elektrische treinen kunnen rijden. Ook de latere verdubbeling van het traject is opgenomen in het meerjareninvesteringsplan van Infrabel. In een latere fase zal ook de lijn 15 Balen-Zonhoven worden geëlektrificeerd en verdubbeld over de hele lengte.
Deze projecten bieden heel wat goede vooruitzichten voor het Kempens spoorvervoer: in eerste instantie zal dit de stiptheid en de regelmaat van de treinen ten goede komen. Ook het milieu is er sterk mee gebaat. Door de elektrificatie en ontdubbeling richting Hamont is er straks ook een verbinding met het Nederlandse Weert, vlak over de grens. Ook Nederland heeft in zijn regeerakkoord deze verbinding met België opgenomen. Dat betekent dus dat er vanuit de Kempen een spoorverbinding naar Nederland zal zijn die heel wat internationale mogelijkheden biedt (naar tal van andere steden in Nederland en ook naar Duitsland).
De Kempense delegatie vroeg de spoorwegmaatschappijen om in deze fase al goed alle opportuniteiten in overweging te nemen en voor te bereiden, o.a. inzet van extra treinen (richting Brussel, toeristentreinen) of treinen met meer capaciteit (studententreinen).
Infrabel en NMBS brachten nog meer goed nieuws voor het station Mol: ook de onderdoorgang richting parking aan de achterkant van het station is goedgekeurd, evenals de verlenging van de luifel tussen de perrons en extra parking voor 70 wagens en 400 bijkomende fietsenstallingen. Niet alleen Mol, ook Nijlen mag rekenen op extra parkeerplaatsen voor 40 auto’s en 140 fietsen aan het station. Voor het station Noorderkempen was er eerder al goed nieuws: als alle testritten goed verlopen, zal de Beneluxtrein (de intercity tussen Brussel en Amsterdam) vanaf april eindelijk over de hogesnelheidslijn 4 via station Noorderkempen rijden. Ook de parking zal dit jaar nog verdubbeld worden: als park&ride kan Brecht een belangrijke rol spelen, zeker tijdens de werken aan de Antwerpse Ring.
Herentals en Turnhout: ambitieus investeringsprogramma moet worden voorbereid
Het station Turnhout mag in de nabije toekomst rekenen op een verhoging en verharding van de perrons en een actualisering van de uitrusting op de perrons (o.a. schuilhuisjes). Dat is positief.Een bijkomende ticketautomaat aan perron 2 komt er dan weer niet. Nochtans is dit al lang een prioritaire vraag van de Turnhoutse spoorreizigers. Nu moeten ze een grote omweg maken om een ticket te kunnen kopen, met veel tijdverlies tot gevolg. Ook de wenselijke voetgangersonderdoorgang voor het nieuwe woon-werkproject achter perron 2 (SLIM-project) komt er voorlopig niet. De Kempen blijft echter eisende partij om voor deze nieuwe projectontwikkeling de eerste verkennende studies in partnerschap met Infrabel op te starten.
Eveneens niet opgenomen in het investeringsplan van Infrabel is de ontdubbeling van de spoorlijn Herentals-Turnhout. Dit komt de stiptheid van de spoorlijn Turnhout-Brussel-Binche niet ten goede. De Kempen vraagt dan ook hier uitdrukkelijk om minstens het studiewerk voor de ontdubbeling op te starten en in tussentijd ook voldoende kruisingsmogelijkheden te voorzien in Tielen. Daarnaast blijven we in functie van die stiptheid ook pleiten voor een knip in de lijn Turnhout-Brussel-Binche zodat deze beperkt wordt tot een lijn Turnhout-Brussel. Er wordt evenmin gevolg gegeven aan de vraag om de eerste trein ’s morgens vroeger te laten aankomen in het station en de laatste trein ’s avonds later te laten vertrekken.
Ook de situatie in en rond het station Herentals, nochtans het belangrijkste Kempense station, is ondermaats. Zowel het station zelf, de perrons, de onderdoorgang, als de parking zijn dringend aan hernieuwing toe. Ook voor een betere ontsluiting rondom het station is er dringend nood aan investeringen (nieuw wooncomplex Wuytsbergen, overweg Olympiade-/Belgiëlaan, kruispunt Poederleeseweg/ Lichtaartseweg). In het huidige investeringsplan van Infrabel zijn daar geen middelen voor voorzien. Wel heeft Infrabel het nodige studiewerk verricht om onder meer voor de Poederleeseweg in een haalbare oplossing te voorzien. Voor de Olympiadelaan was er in de eerdere studie van de stationsomgeving al een mogelijke oplossing uitgewerkt. De spoorwegmaatschappij wil komen tot een totaalconcept met kruisingsvrije oplossingen voor zowel trein, auto, fiets als voetgangers. Budgetten moeten echter worden vrijgemaakt om de oplossingen op papier ook daadwerkelijk te realiseren op het terrein. Op basis van het uitgevoerde studiewerk start Infrabel het overleg op met de betrokken actoren (AWV Antwerpen, stad Herentals, …).
Dringend tijd voor nieuw en modern treinmaterieel in de Kempen
NMBS kondigde ook aan dat ze sterk inzet op de aankoop van nieuw rollend materieel. De Kempense delegatie drong erop aan om ook de Kempense treinreizigers in de toekomst gebruik te laten maken van de nieuwe treinstellen. In de Kempen leeft immers al langer de impressie dat wij de ‘afdankers’ krijgen. En dat is niet onterecht: denken we aan de dubbeldektreinen die verhuisden van Turnhout naar Oostende, de oude M4-treinen die dringend aan vervanging toe zijn maar nog steeds op onze sporen rijden, de ‘varkensneuzen’ op de lijn Turnhout-Brussel-Binche. Deze laatste treinen worden dan wel gerenoveerd, maar dit liep sterke vertraging op. Verwacht wordt dat begin 2021 het laatste van de 40 stellen gemoderniseerd zal zijn.
Generieke investeringen: ook in de Kempen
NMBS liet ook weten te werken aan een standaardconcept voor haar (kleinere) stations (standaarduitrusting voor schuilhuisjes, fietsenstalling ..). Dergelijk concept moet leiden tot een snellere en efficiënte uitvoering van projecten waardoor meer comfort aan de treinreiziger kan worden aangeboden.
Infrabel plant de komende periode veel werken op het bestaande spoornet, in functie van veiligheid en onderhoud. Een greep uit de projecten:
- Vernieuwing van een aantal overwegen
- Vernieuwing spoortoestellen (wissels, kruisingen)
- Modernisering van treindetectie
- Uitrusting spoorlijnen met veiligheidssysteem ETCS
- Aanpassing seinuitrustingen
- Verfraaiing en aanpassing van een aantal spoorbruggen
Meer middelen nodig voor een degelijk Kempens spoorvervoer
Het nieuwe vervoersplan dat in december 2017 in voege ging, samen met de geplande investeringen in het Kempens spoor tot 2022, betekenen onmiskenbaar een stap vooruit voor de dienstverlening aan de Kempense treinreizigers. De vele noden om een kwaliteitsvol Kempens spoorvervoer uit te bouwen, die niet ingelost werden door de recente investeringsplannen, geven echter aan dat het einddoel nog verre van bereikt is om van de trein een volwaardig alternatief te maken voor de auto. Gezien de verkeerscongestie op de Kempense (snel)wegen is dat geen overbodige luxe. We moeten dan ook samen blijven timmeren aan de (spoor)weg en ijveren voor meer middelen voor het Kempense spoor.